Sabat na początku Biblii?

Nie istnieją żadne biblijne zapiski by sabat (szabat) był praktykowany zanim naród Izraelski opuścił ziemię egipską. Nigdzie w Piśmie Świętym nie jest wspomniane, że zachowywanie Sabatu miało miejsce od czasów Adama do czasów Mojżesza. Chociaż odpoczynek Boży siódmego dnia (Rdz 2,3) zapowiadał przyszłe prawo dotyczące sabatu, to jednak nie ma żadnego biblijnego zapisu o praktykowaniu sabatu, zanim Izraelici opuścili ziemię egipską. Nigdzie w Piśmie Świętym nie ma żadnej wzmianki, że przestrzeganie sabatu było praktykowane od Adama do Mojżesza. Pismo Święte mówi jasno, że zachowanie Sabatu było wyjątkowym znakiem przymierza między Bogiem a Izraelem:

„Mojżesz wstąpił wtedy do Boga, a Pan zawołał na niego z góry i powiedział: Tak powiesz domowi Jakuba i to oznajmisz Izraelitom: Wyście widzieli, co uczyniłem Egiptowi, jak niosłem was na skrzydłach orlich i przywiodłem was do Mnie. Teraz jeśli pilnie słuchać będziecie głosu mego i strzec mojego przymierza, będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich narodów, gdyż do Mnie należy cała ziemia” – Wyjścia 19,3-5

„Izraelici winni pilnie przestrzegać szabatu jako obowiązku i przymierza wiecznego poprzez pokolenia. To będzie znak wiekuisty między Mną a Izraelitami, bo w sześciu dniach Pan stworzył niebo i ziemię, a w siódmym dniu odpoczął i wytchnął” – Wyjścia 31,16-17

W 5 rozdziale Księgi Powtórzonego Prawa Mojżesz powtarza jeszcze 10 przykazań kolejnym pokoleniom Izraela. Tutaj, po tym, jak nakazuje przestrzeganie Sabatu w wersetach 12-14, Mojżesz daje powód, dla którego Sabat został nadany Izraelowi:

„Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem: przeto ci nakazał Pan, Bóg twój, strzec dnia szabatu” (Księga Powtórzonego Prawa 5,15).

Zwróć uwagę na słowo „przeto”. Gdy Bóg dawał Izraelowi Sabat, chciał, by ten pamiętał o stworzeniu, ale również by rozmyślał o niewoli Egipskiej i o Bożym z niej wybawieniu. Zauważ, jakie są wymagania dotyczące Sabatu. Osoba przestrzegająca Sabatu:

Nie mogła wyjść z domu w Sabat (Księga Wyjścia 16,29),

„Patrzcie! Pan dał wam sabat. Dlatego daje wam też dnia szóstego chleb na dwa dni. Zostańcie każdy na swoim miejscu, niechaj nikt w siódmy dzień nie opuszcza swego miejsca.” – 5 Moj 16,29

Nie mogła tworzyć paleniska (Księga Wyjścia 35,3),

„Nie będziecie rozpalać ognia w żadnej z waszych siedzib w dzień sabatu.” – 5 Moj 35,3

Nie mogła pracować ani ona ani nikt z jej domu (Księga Powtórzonego Prawa 5,14)

„Ale siódmego dnia jest sabat Pana, twojego Boga. Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani twoje bydlę, ani obcy przybysz, który mieszka w twoich bramach, aby odpoczął twój sługa i twoja służebnica tak jak ty.” – 5 Moj 5,14

Osoba, która łamała Sabat miała zostać uśmiercona (Księga Wyjścia 31,15; Księga Liczb 15,32-35).

„Przez sześć dni wykonywać się będzie pracę, a w dniu siódmym będziecie mieli święty sabat całkowitego odpoczynku dla Pana; każdy, kto w nim będzie wykonywał pracę, poniesie śmierć.” – 5 Moj 35,2

Niewielu z ludzi, którzy dzisiaj praktykują sabat bierze pod uwagę te rzeczy. Szczerze mówiąc to wiele osób nawet nie wie co robić, ponieważ nie żyliśmy ani nie wychowywaliśmy się w kulturze żydowskiej.

Spotkania w dzień sabatu?

Powszechnym błędem w debacie o zachowaniu sabatu jest koncepcja, że sabat był dniem wywyższania Boga. Grupy takie jak Adwentyści Dnia Siódmego utrzymują, że Bóg wymaga, aby nabożeństwo odbyło się w sobotę, w dzień szabatu. Nie takie jednak były nakazy dotyczące sabatu. Nakazem sabatu było nie wykonywać żadnej pracy w tym dniu (Wj 20,8-11). Podczas gdy w dniu „nabożeństw” czy spotkań religijnych robimy zwykle mnóstwo rzeczy. Tak, Żydzi w Starym i Nowym Testamencie i czasach współczesnych używają soboty jako dnia wywyższania Boga, ale to nie jest istota przykazania dotyczącego szabatu. W Dziejach Apostolskich, ilekroć mówi się, że spotkanie odbywa się w szabat, jest to spotkanie Żydów i / lub pogan nawróconych na judaizm, a nie chrześcijan.

Nowe Przymierze

Przestudiowanie Nowego Testamentu pozwala nam na wysnucie 4 wniosków:

Kiedy Jezus pojawia się po swoim zmartwychwstaniu, wszędzie dzieje się to w pierwszy dzień tygodnia (Ewangelia wg św Mateusza 28,1; 9,10; Ewangelia wg św. Łukasza 24,1,13,15; Ewangelia wg św. Jana 20,19, 26).
Sabat zostaje wspomniany tylko raz w Nowym Testamencie (począwszy od Dziejów Apostolskich skończywszy na Apokalipsie) i dzieje się tak, by ewangelizować Żydów, najczęściej w synagodze (Dzieje Apostolskie rozdział. 13-18). Apostoł Paweł napisał: „Dla Żydów stałem się jak Żyd, aby pozyskać Żydów” (1 List św. Pawła do Koryntian 9,20). Paweł nie pojechał do Jerozolimy, by utwierdzić wierzących i mieć z nimi społeczność, ale by uświadomić i zbawić zgubionych.
Od momentu, kiedy Paweł mówi: „Od tej chwili pójdę do pogan” (Dzieje Apostolskie 18,6), nigdy więcej nie mówi się o Sabacie.
Zamiast obstawać przy czczeniu Sabatu, Nowy Testament sugeruje coś wręcz odwrotnego (włącznie z wyjątkiem w pkt. 3, który znajduje się w Liście św. Pawła do Kolosan 2,16).

W Nowym Testamencie nie ma nakazu, by wierzący zachowali sabat. Nie ma też tam słów, że chrześcijanie mają zachować „chrześcijański sabat” – niedzielę. Jak mówiliśmy powyżej, tylko jeden raz zostaje wspomniany sabat po tym, jak Paweł decyduje skupić się na ewangelizacji pogan:

„Niechaj więc nikt o was nie wydaje sądu co do jedzenia i picia bądź w sprawie święta czy nowiu, czy szabatu. Są to tylko cienie spraw przyszłych, a rzeczywistość należy do Chrystusa” – List św. Pawła do Kolosan 2,16-17

Żydowski sabat został zniesiony na krzyżu, gdzie Jezus:

„skreślił zapis dłużny obciążający nas nakazami. To właśnie, co było naszym przeciwnikiem, usunął z drogi, przygwoździwszy do krzyża.” – Kolosan 2,14

Ta myśl jest powtarzana w Nowym Testamencie conajmniej kilka razy:

„Jeden czyni różnicę między poszczególnymi dniami, drugi zaś uważa wszystkie za równe: niech się każdy trzyma swego przekonania. Kto przestrzega pewnych dni, przestrzega ich dla Pana, a kto jada wszystko – jada dla Pana. Bogu przecież składa dzięki. A kto nie jada wszystkiego – nie jada ze względu na Pana, i on również dzięki składa Bogu” – Rzymian 14,5-6

„Teraz jednak, gdyście Boga poznali i, co więcej, Bóg was poznał, jakże możecie powracać do tych bezsilnych i nędznych żywiołów, pod których niewolę znowu chcecie się poddać? Zachowujecie dni, święta nowiu i lata!” – Galatów 4,9-10

Czy Konstantyn „zamienił” dzień Sabatu?

Niektórzy twierdzą, że edykt Konstantyna w 321 rok. n.e. „zamienił” dzień Sabatu z soboty na niedzielę. W 321 roku n.e Konstantyn zarządził:

„W czcigodny dzień Słońca (niedziela) niech odpoczną sędziowie i mieszkańcy miast, a wszystkie warsztaty zostaną zamknięte” (Codex Justinianus lib. 3, tit. 12, 3; tłum. . w Philip Schaff, History of the Christian Church, t. 3, s. 380, przypis 1).

Wydaje się, że Konstantyn dokonał tej zmiany sam, a nie przez papiestwo, ponieważ papiestwo tak naprawdę nie powstało w tamtym czasie. Papiestwo stopniowo wyrastało z urzędu biskupa i przez wiele lat jego centrum było w Rzymie. W każdym razie należy zauważyć, że robiąc to, Konstantyn nie zmienia szabatu; po prostu czyni niedzielę oficjalnym dniem odpoczynku dla Cesarstwa Rzymskiego. Jego motywacja prawdopodobnie nie zrodziła się z nienawiści do Żydów (Trudno powiedzieć na pewno dlaczego), ale z chęci przyjęcia tego, co chrześcijanie praktykowali przez prawie dwa i pół wieku.

Dobrze udokumentowano, że pierwszy kościół przyjął niedzielę jako dzień kultu i wywyższania Boga, bo było to już praktykowane w lokalnych społecznościach chrześcijańskich:

„Pierwszego dnia tygodnia zebraliśmy się, aby łamać chleb. Paweł przemówił do ludu…” – Dz.Ap 20,7

„Pierwszego dnia każdego tygodnia każdy z was Powinien odłożyć pewną sumę pieniędzy zgodnie ze swoim dochodem, oszczędzając ją, tak że kiedy przyjadę, nie trzeba będzie zbierać żadnych pieniędzy.” – 1 Kor 16,2

Z tych fragmentów wynika, że chrześcijanie prawdopodobnie spotykali się regularnie w niedzielę (pierwszy dzień tygodnia). Robili to pewnie dlatego, że Chrystus zmartwychwstał pierwszego dnia tygodnia. Dopiero setki lat później śmierć Chrystusa stała się centralnym punktem chrześcijańskich spotkań, nabożeństw. Byli oni przede wszystkim zainteresowani zwycięstwem Jezusa nad śmiercią dokonanym przy Jego zmartwychwstaniu.

Pismo Święte nigdy nie wspomina, by istniały jakiekolwiek spotkania w Sabat (sobotę) w celu wywyższania Boga i społeczności. W 1 Liście św. Pawła do Koryntian 16,2 apostoł zachęca wierzących w Koryncie, by „pierwszego dnia tygodnia każdy z was coś odłoży(ł) według tego, co uzna za właściwe”. Skoro Paweł określa zbiórkę pieniędzy jako „służbę” (2 Liście do Koryntian 9,12, to ta zbiórka musiała mieć miejsce podczas wywyższającego Boga spotkania wierzących.

„Bo sprawowanie tej służby nie tylko wypełnia braki u świętych, lecz wydaje też obfity plon w licznych dziękczynieniach, składanych Bogu.” – 2 Kor 9,12

Z historycznego punktu widzenia to niedziela, nie sobota, była normalnym dniem spotkań wierzących w kościele, a trzeba pamiętać, że było to już w I wieku naszej ery. Niedziela była pierwszym dniem tygodnia w którym Chrystus zmartwychwstał (Mateusza 28,1; Marka 16,2; Łukasza 24,1; Jana 20,1). Jedyne miejsca w Piśmie, które opisują chrześcijan w jakimkolwiek sensie spotykających się w szabat, w rzeczywistości wskazują one na ich wysiłki ewangelizacyjne w żydowskich synagogach, które spotykały się w dzień szabatu. Dzieje Apostolskie 2,46 opisują, że pierwsi chrześcijanie tak naprawdę spotykali się codzienne. Berejczycy również codziennie studiowali Pismo Święte (Dzieje Apostolskie 17,11). W Nowym Testamencie nie ma żadnego dowodu na to, że apostołowie lub pierwsi chrześcijanie w jakimkolwiek sensie przestrzegali dnia sabatu jako przepisanego dnia kultu.

Spotkanie apostołów i starszych w Jerozolimie

We wczesnych rozdziałach Dziejów Apostolskich pierwszymi chrześcijanami byli głównie Żydzi. Kiedy poganie zaczęli otrzymywać dar zbawienia przez Jezusa Chrystusa, żydowscy chrześcijanie mieli dylemat. Jakich aspektów Prawa Mojżeszowego i tradycji żydowskiej powinni przestrzegać chrześcijanie z pogan? Apostołowie spotkali się i omówili tę kwestię na radzie w Jerozolimie (Dz 15). Decyzja była taka:

„Dlatego sądzę, że nie powinniśmy utrudniać poganom, którzy zwracają się do Boga. Zamiast tego powinniśmy napisać do nich, mówiąc im, aby powstrzymywali się od jedzenia skażonego bożkami, niemoralności, mięsa uduszonych zwierząt i krwi ” – Dz 15,19-20

Zachowywanie sabatu nie było jednym z nakazów, które apostołowie uważali za konieczne, aby narzucić wierzącym poganom. Jest nie do pomyślenia, że apostołowie zaniedbaliby przestrzeganie sabatu, gdyby było nakazem Bożym dla chrześcijan, aby zachowywali dzień sabatu.

Jezus naszym odpocznieniem

Jezus jest naszym odpocznieniem, ponieważ pismo mówi, że jest „Panem sabatu” (Ew. Mateusza 12,8). On sam definiuje prawdziwe znaczenie sabatu, ponieważ go stworzył i jest naszym odpocznieniem ukazanym w ciele. Gdy faryzeusze krytykowali Jezusa za uzdrawianie w sabat, przypomniał im, że sami nie zawahaliby się w sabat wyciągnąć swojej owcy gdyby wpadła do dołu. Przyszedł, aby szukać i znaleźć swoje „owce”, dlatego mógł łamać zasady sabatu, ponieważ ludzie są cenniejsi aniżeli owce, a zbawienie jakie Jezus przynosi ważniejsze aniżeli zasady. Mówiąc, że „sabat jest ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla sabatu” (Ew. Marka 2,27) Jezus utwierdza zasady, że sabat został ustanowiony, aby ulżyć człowiekowi w jego pracy. Faryzeusze zmienili znaczenie sabatu, tworząc z niego dzień pełen uciążliwych zasad. Jezus przyszedł by uwolnić nas od ciężaru Prawa, ofiarując nam swoją łaskę (Ew. Jana 1,17; Rzymian 6,14). On jest Panem sabatu, który uwalnia nas od prób osiągania zbawienia własnymi wysiłkami. W nim mamy odpocznienie od naszych uczynków gdy ufamy jemu i temu, co uczynił dla nas na krzyżu.

Czwarty rozdział Hebrajczyków jest fragmentem rozstrzygającym kwestię tego, że Jezus jest naszym odpocznieniem. Czytamy, że mamy przystąpić do odpocznienia jakie zapewnił nam Chrystus. Alternatywą jest zatwardzenie własnego serca wobec niego, tak jak Izraelici uczynili to na pustyni. Ponieważ nie uwierzyli, Bóg nie wpuścił tego pokolenia Izraelitów do Ziemi Obiecanej mówiąc, „Nie wejdą do odpocznienia mojego” (Hebrajczyków 3,11). Autor listu do Hebrajczyków prosi usilnie, abyśmy nie popełnili tego samego błędu poprzez odrzucenie Bożego odpocznienia w Jezusie Chrystusie.

„A tak pozostaje jeszcze odpocznienie dla ludu Bożego. Kto bowiem wszedł do odpocznienia jego, ten sam odpoczął od dzieł swoich, jak Bóg od swoich. Starajmy się tedy usilnie wejść do owego odpocznienia, aby nikt nie upadł, idąc za tym przykładem nieposłuszeństwa” – Hebr 4,9-11

Nie ma żadnego odpocznienia poza Jezusem. On jedynie wypełnił wszystkie wymogi Bożego prawa, i On jedynie zapewnia ofiarę, która odkupuje nasz grzech. On jest Bożym darem dla nas, pozwalając nam odpocząć od naszych uczynków. Nie ważmy się odrzucić tej jedynej drogi zbawienia (Ew. Jana 14,6).

„To jakże my ujdziemy cało, jeżeli zlekceważymy tak wielkie zbawienie” – Hebr 2,3a

Podsumowanie

Z Pisma Świętego jasno wynika, że dla chrześcijanina przestrzeganie sabatu jest kwestią duchowej wolności a nie nakazem od Boga. Zachowywanie sabatu to kwestia, w odniesieniu do której Słowo Boże nakazuje nam nie osądzać siebie nawzajem. Zachowywanie sabatu to sprawa, o której każdy chrześcijanin musi być w pełni przekonany we własnym umyśle. Moim zdaniem dobrze jest mieć przynajmniej jeden dzień, który spędzimy na odpoczynku naszego ciała i duszy, nie mówiąc już o naszym duchu. To dobra praktyka. Wiele krajów uczyniła z niedzieli dzień wolny od pracy i to dobrze. Człowiek potrzebuje odpoczynku, relaksu, czasu na przemyślenia. Jednak jest to nasz wolny wybór a nie nakaz.

Ważne jest, by rozumieć, że niedziela również nie jest nakazanym dniem zbiorowych spotkań. Nie ma wyraźnego biblijnego nakazu, aby dzień wywyższania Boga był w sobotę czy niedzielę. Fragmenty takie jak Rzymian 14,5–6 i Kolosan 2,16 dają chrześcijanom swobodę obchodzenia specjalnego dnia lub obchodzenia każdego dnia jako szczególnego. Pragnieniem Boga jest, abyśmy Go czcili i służyli Mu nieustannie, każdego dnia, a nie tylko w sobotę czy niedzielę.

Sabat został dany Izraelowi, nie zaś kościołowi. Sabat to nadal sobota, nie niedziela, to nigdy nie uległo zmianie. Ale Sabat stanowi część Zakonu Starego Testamentu, a chrześcijanie nie są związani prawami zakonu (List św. Pawła do Galatów 4,1-26; List do Rzymian 6,14). Przestrzeganie Sabatu, czy w sobotę, czy w niedzielę, nie obowiązuje chrześcijan. Pierwszy dzień tygodnia, niedziela, Dzień Pański (Apokalipsa 1,10), ma na celu jedynie święcenie Nowego Stworzenia, wraz z Chrystusem, naszym zmartwychwstałym Panem. Nie musimy przestrzegać Zakonu Mojżeszowego gdy odpoczywamy, ale mamy wolność, by iść za zmartwychwstałym Chrystusem, służąc. Apostoł Paweł powiedział, że każdy chrześcijanin powinien sam rozstrzygać, czy chce odpoczywać w Sabat. Mamy uwielbiać Boga każdego dnia, nie tylko w sobotę czy w niedzielę.

„Jeden czyni różnicę między poszczególnymi dniami, drugi zaś uważa wszystkie za równe: niech się każdy trzyma swego przekonania” – Rzym 14,5

Jezus ostrzega jednak też przed legalizmem, gdy cytuje proroka Izajasza:

„Lud ten czci mnie wargami, ale serce ich daleko jest ode mnie. Daremnie mi jednak cześć oddają, głosząc nauki, które są nakazami ludzkimi.” – Mat 15,8–9; Iz  29,13

Bóg nie jest zainteresowany w naszym przestrzeganiu rytuałów, zasad czy wymogów. On chce naszych serc rozpalonych jego miłością i łaską czy to w Sabat, czy Dzień Pański, a tak naprawdę w każdy dzień (Hebrajczyków 12,28–29; Psalm 51,15–17).

Dowiedz się więcej na temat Bożej łaski z serii trzech wideo: