Bezpieczeństwo emocjonalne w życiu

Bezpieczeństwo emocjonalne jest bardzo zaniedbanym tematem. Jedną z największych tragedii współczesnego kościoła i nie tylko jest brak poczucia bezpieczeństwa wśród wierzących a ZWŁASZCZA liderów społeczności. Katastrofy na tym polu zdarzają się bardzo często a wierzący czy liderzy udają, że przyczyną problemu są błędne przekonania czy działania innych osób.

W rzeczywistości przyczyną wielu nierozwiązanych problemów wewnątrz kościoła jest poczucie braku bezpieczeństwa emocjonalnego, najczęściej liderów choć nie tylko. Może się to przejawiać na wiele sposobów, jak na przykład:

• Unikanie konfrontacji,
• Brak kręgosłupa moralnego,
• Przyjmowanie postawy defensywnej, gdy ktoś się z czymś nie zgadza,
• Wycofywanie się z jakiś obowiązków przy presji,
• Brak odwagi, by wytrwać pośród głosów sprzeciwu, innego zdania lub nie bycia lubianym

Brak poczucia bezpieczeństwa sprawia, że zaczynamy wierzyć w kłamstwa dotyczące naszej osoby lub innych.

Taka postawa sprawia, że zamiast budować zaczynamy sabotować miejsce w którym jesteśmy. Działamy wtedy na szkodę swoją lub innych.

DEFINICJA:

Bezpieczeństwo emocjonalne (psychologiczne) – to indywidualna ocena konsekwencji podejmowania ryzyka w relacjach. Chodzi przede wszystkim o to, czy jesteśmy w takim miejscu (np, praca, kościół, relacje…), w którym czujemy się wystarczająco bezpiecznie, aby móc swobodnie wyrażać swoje myśli i dzielić się pomysłami, bez obawy o negatywne reakcje.

O zaufaniu i nieufności

Zbierane od 2002 roku deklaracje nieodmiennie wskazują, że w życiu społecznym Polacy są raczej nieufni. Tylko nieco ponad jedna piąta badanych (22%) wychodzi z założenia, że większości ludzi można ufać, ponad trzy czwarte zaś (76%) wyznaje zasadę zachowywania daleko posuniętej ostrożności i podejrzliwości w relacjach z innymi.

Ponad trzy czwarte (76%) polaków wyznaje zasadę zachowywania daleko posuniętej ostrożności i podejrzliwości w relacjach z innymi

Według komunikatu Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) z 2018 roku zaufanie jest jedną z najważniejszych wartości utrzymujących spoistość grup społecznych, a w szerszym wymiarze – społeczeństw. Zaufanie sprawia, że ludzie lepiej się rozumieją, a procesy społeczne przebiegają sprawnie i toczą się bez większych tarć. Brak zaufania i nadmierna ostrożność bywają z kolei źródłem nieporozumień, napięć i konfliktów, choć pozwala niekiedy uniknąć rozczarowań.

Symptomy braku poczucia bezpieczeństwa

Brak poczucia bezpieczeństwa stosunkowo łatwo zauważyć w swoim zachowaniu. Jeśli nie dostrzegamy problemu to jedynie przez naszą ignorancję. Udajemy wtedy, że nie istnieje, boimy się i zwracamy uwagę na coś innego. Poniżej znajdują się przykłady z Biblii pokazujące zwykłych ludzi, takich jak ty i ja, zmagających się z różnego rodzaju problemami wynikającymi z braku poczucia bezpieczeństwa. Zwróć uwagę na to, jakie formy omawiane zjawisko przybrało w ich życiu:

1. Porównywanie się z innymi

Porównywanie się z innymi oznacza, że nie skupiamy się na sobie i swoim rozwoju a obserwujemy innych

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Ignorujesz wtedy wyjątkową rolę, jaką wraz z innymi osobami masz do odegrania.

PRZYKŁAD: Pracownicy winnicy (Mat 20,1-16)

„Albowiem Królestwo Niebios podobne jest do pewnego gospodarza, który wyszedł wczesnym rankiem najmować robotników do swej winnicy. Ugodziwszy się z robotnikami na jednego denara dziennie, wysłał ich do swojej winnicy […] Wziąwszy tyle szemrali przeciwko gospodarzowi, Mówiąc: Ci ostatni jedną tylko godzinę pracowali, a zrównałeś ich z nami, cośmy znosili ciężar dnia i upał. A on odrzekł jednemu z nich: Przyjacielu, nie czynię ci krzywdy. Czy nie ugodziłeś się ze mną na denara? Bierz, co twoje, i idź! Chcę bowiem temu ostatniemu dać, jak i tobie. Czy nie wolno mi czynić z tym, co moje, jak chcę? Albo czy oko twoje jest zawistne dlatego, iż ja jestem dobry? Tak będą ostatni pierwszymi, a pierwsi ostatnimi.” – Mat 20,1-16

• Zapominasz o łasce, jaką okazał ci Bóg, bo zajmujesz się POZYCJĄ innych osób.
• Marudzisz i narzekasz, bo wydaje ci się, że jesteś traktowany GORZEJ niż inni.
• Oceniasz siebie jako osobę BARDZIEJ GODNĄ błogosławieństwa niż inni.

ROZWIĄZANIE:

„A Piotr widząc go, rzekł do Jezusa: Panie, a co z tym? Rzecze mu Jezus: A gdybym zechciał, aby ten pozostał, aż przyjdę, co ci do tego? Ty chodź za mną!” – Jan 21,21-22

2. Zapracowywanie sobie na to, by być kimś

Gdy próbujesz rekompensować swoje poczucie niższości czujesz się pokrzywdzony i starasz się brać wszystkie sprawy w swoje ręce.

NIEBEZPIECZEŃSTWO: nie wierzysz w to, że Bóg wszystko kontroluje i bierzesz sprawy w swoje ręce.

PRZYKŁAD: Jakub (1 Moj 27,32)

„Wtedy rzekł do niego Izaak, ojciec jego (który udzielił już wcześniej błogosławieństwa Jakubowi, który go oszukał): Kto ty jesteś? A on powiedział: Jam jest syn twój, pierworodny twój, Ezaw (prawdziwy Ezaw).” – 1 Moj 27,32

• Planujesz jak wyjść na prowadzenie i zyskać uznanie w oczach innych, podobnie jak Jakub (przez oszustwo).
• Toczysz irracjonalne bitwy, by dostać to, co – według ciebie – ci się należy.
• By osiągnąć cel jesteś gotowy uciec się do oszustwa i kłamstwa.

ROZWIĄZANIE:

„Nie gniewaj się na niegodziwych, Nie zazdrość tym, którzy czynią nieprawość. Bo uschną szybko jak trawa I zwiędną jak zielona murawa. Zaufaj Panu i czyń dobrze, Mieszkaj w kraju i dbaj o wierność! Rozkoszuj się Panem, A da ci, czego życzy sobie serce twoje! Powierz Panu drogę swoją, Zaufaj mu, a On wszystko dobrze uczyni. Wyniesie jak światło sprawiedliwość twoją, A prawo twoje jak słońce w południe. Zdaj się w milczeniu na Pana i złóż w nim nadzieję. Nie gniewaj się na tego, któremu się szczęści, Na człowieka, który knuje złe zamiary! Zaprzestań gniewu i zaniechaj zapalczywości! Nie gniewaj się, gdyż to wiedzie do złego…” – Ps 37,1-8

3. Współzawodniczenie z innymi

Współzawodnictwo sprawia, że próbując wyprzedzić innych popadasz w egocentryzm.

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Budowanie własnego królestwa staje się twoją obsesją. Zrobisz wszystko by wygrać.

PRZYKŁAD: Starszy brat syna marnotrawnego (Łuk 15,11-32)

„Ten zaś odrzekł ojcu: Oto tyle lat służę ci i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego, a mnie nigdy nie dałeś nawet koźlęcia, bym się mógł zabawić z przyjaciółmi mymi.” – Łuk 15,29

• Masz skłonność do „wypunktowywania” życia i innych.
• Masz tendencje do bycia krytycznym i osadzania innych.
• Masz tendencję do koncentrowania się na sobie.

ROZWIĄZANIE:

„Każdy zaś niech bada własne postępowanie, a wtedy będzie miał uzasadnienie chluby wyłącznie w sobie samym, a nie w porównaniu z drugim. Albowiem każdy własny ciężar poniesie.” – Gal 6,4-5

4. Próba zadowolenia wszystkich

Próba zadowolenia wszystkich oznacza, że robisz wszystko, by zyskać aprobatę innych ludzi. Starasz się wszystkich zadowolić.

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Ryzykujesz „wypalenie się” z powodu nierealistycznych oczekiwań i nieczystych motywacji.

PRZYKŁAD: Marta (Łuk 10,38-42)

„Marta zaś krzątała się koło różnej posługi; a przystąpiwszy, rzekła: Panie, czy nie dbasz o to, że siostra moja pozostawiła mnie samą, abym pełniła posługi? Powiedz jej więc, aby mi pomogła.” – Łuk 10,40

• Jesteś skupiony na własnym działaniu, tracisz z oczu priorytety wynikające z szerszego spojrzenia na sytuację.
• Męczysz się, próbując robić zbyt wiele – z niewłaściwych powodów.
• Masz tendencję do bycia perfekcjonistą.

ROZWIĄZANIE:

„Ale z łaski Boga jestem tym, czym jestem, a łaska jego okazana mi nie była daremna, lecz daleko więcej niż oni wszyscy pracowałem, wszakże nie ja, lecz łaska Boża, która jest ze mną.” – 1 Kor 15,10

5. Oskarżanie

Oskarżanie innych oznacza, że przejawiasz oskarżającą postawę w stosunku do siebie i innych.

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Tracisz rzeczywisty obraz rzeczywistości w jakie się znajdujesz i masz tendencję do uchylania się od odpowiedzialności.

PRZYKŁAD: Eliasz (1 Król 19)

„I wszedł tam do pieczary, aby tam przenocować. Lecz oto doszło go słowo Pana tej treści: Co tu robisz, Eliaszu? A on odpowiedział: Gorliwie stawałem w obronie Pana, Boga Zastępów, gdyż synowie izraelscy porzucili przymierze z tobą, poburzyli twoje ołtarze, a twoich proroków wybili mieczem. Pozostałem tylko ja sam, lecz i tak nastają na moje życie, aby mi je odebrać.” – 1 Król 19,9-10

• Oceniasz sytuacje krótkowzrocznie.
• Narzekasz na niesprawiedliwe okoliczności w których się znajdujesz i nie masz siły się im przeciwstawić.
• Boisz się, że nic nie znacząc zmierzasz do zagłady.

ROZWIĄZANIE:

„Lecz co się mnie tyczy, nie ma najmniejszego znaczenia, czy wy mnie sądzić będziecie, czy jakiś inny sąd ludzki, bo nawet ja sam siebie nie sądzę. Albowiem do niczego się nie poczuwam, lecz to mnie jeszcze nie usprawiedliwia, bo tym, który mię sądzi, jest Pan. Przeto nie sądźcie przed czasem, dopóki nie przyjdzie Pan, który ujawni to, co ukryte w ciemności, i objawi zamysły serc; a wtedy każdy otrzyma pochwałę od Boga.” – 1 Kor 4,3-5

6. Kontrolowanie

Kontrolowanie oznacza, że wydaje ci się, że musisz przejąć całkowitą kontrolę, aby udowodnić swoją wartość.

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Myślisz kategoriami, że ktoś musi okazać się zwycięzcą a reszta to przegrani. Nie bierzesz pod uwagę, że inni też są zwycięzcami, nawet jeśli „nie grają głównej roli”. Płyniesz wybranym przez siebie kursem. Ryzykując utratę integralności bronisz własnego terytorium. Zakładasz, że nie dla wszystkich wystarczy miejsca i zasobów. Chcesz być koniecznie pierwszy i najważniejszy.

PRZYKŁAD: Sara (1 Moj 16,1-6)

• Okoliczności w jakich się znajdujesz, rzutują na to, jak postrzegasz Boga.
• Zaczynasz myśleć o zaspokajaniu wyłącznie swoich potrzeb, manipulując innymi.
• W końcu zaczynasz cierpieć na syndrom męczennika…

ROZWIĄZANIE:

„Albowiem ja wiem, jakie myśli mam o was – mówi Pan – myśli o pokoju, a nie o niedoli, aby zgotować wam przyszłość i natchnąć nadzieją. Gdy będziecie mnie wzywać i zanosić do mnie modły, wysłucham was. A gdy mnie będziecie szukać, znajdziecie mnie. Gdy mnie będziecie szukać całym swoim sercem” – Jer 29,11-13

„Rozkoszuj się Panem, A da ci, czego życzy sobie serce twoje! Powierz Panu drogę swoją, Zaufaj mu, a On wszystko dobrze uczyni. Wyniesie jak światło sprawiedliwość twoją, A prawo twoje jak słońce w południe. Zdaj się w milczeniu na Pana i złóż w nim nadzieję.” – Ps 37,4-7

Kłamstwa, którym wierzymy

Kilka z omówionych objawów może występować równocześnie. Najważniejsze jest to, by zrozumieć, co robisz za swoim brakiem poczucia bezpieczeństwa. Musisz też rozpoznać kłamstwa na temat otaczającej cię rzeczywistości, którym ulegasz.

Jeśli prawda przynosi nam wolność (Jan 8,32) to kłamstwo nas zniewala

Poziom klęski i zniewolenia, którym musisz sprostać, może być bezpośrednio związany z ilością przyjętych przez ciebie mitów i kłamstw dotyczących twojej tożsamości. Nasz problem często polega na tym, że znając prawdę, wierzymy kłamstwu.

Wchodzenie na drogę prawdy

OKREŚL wydarzenie, które zapoczątkowało kłamstwo, zniewolenie. Na przykład: Ktoś nie docenił ciężkiej pracy, jaką włożyłeś w coś co robiłeś. Czujesz się tym teraz dotknięty i nieważny.

ODKRYJ kłamstwo, dotyczące tej sytuacji, w które uwierzyłeś. Na przykład: Być może przyjąłeś fałszywe założenie, że: „Jestem tylko tak dobry jak praca jaką wykonuję”. Swoją wartość uzależniasz od swojego działania i aprobaty ze strony innych osób.

ODBIERZ właściwą, realistyczną, zgodną z prawdą reakcję. Na przykład: Moja wartość wiąże się z tym kim jestem a nie tym co robię. Inni mnie doceniają ale są ludźmi i nie zawsze wszystko widzą i zauważają, co mnie też się zdarza.

Atrakcyjne kłamstwo może przesłonić Prawdę!

• Nie wolno powierzać własnego zdrowia emocjonalnego innym osobą.
• Prawda jest niezbędna do zachowania duchowego i emocjonalnego zdrowia.
• Większość naszych nieszczęść i braku poczucia bezpieczeństwa ma swoje źródło w kłamstwach, którym wierzymy.
• Zdawaj sobie sprawę z tego, że wierzysz temu, w co chcesz wierzyć.
• Prawdę może przesłonić atrakcyjne kłamstwo.
• Pamiętaj, że zranieni ludzie będą ranić innych a poniżeni dalej poniżać.

Pamiętaj, że zranieni ludzie będą ranić innych a poniżeni poniżać

Klucze do emocjonalnego bezpieczeństwa

1. TOŻSAMOŚĆ

Potrzebujesz oprzeć własną wartość na tożsamości w Chrystusie a nie na innych ludziach czy na swoim działaniu.

2. POKORA

Potrzebujesz pozwolić Bogu na przełamanie w sobie skłonności do samowystarczalności i autopromocji.

3. CEL

Potrzebujesz odkryć Boży cel dla swojego życia i żyć zgodnie z nim. odkryć swoje mocne strony i nie podążać za celem wyznaczonym dla kogoś innego.

4. DAWANIE I PRZYJMOWANIE

Potrzebujesz nauczyć się przyjmować miłość i błogosławieństwo ze strony innych ludzi i dawać to samo innym.

Wskazówki

1. BADAJ SŁOWO BOŻE. Zwłaszcza fragmenty, określające twoją tożsamość w Chrystusie, w Nim i z Nim.
2. Uważaj za każdym razem, gdy PORÓWNUJESZ SIĘ z innymi. Zatrzymaj się i podziękuj Bogu za rzeczy które was różnią i za to, co Bóg wam obojgu dał.
3. Skup się na swoich MOCNYCH STRONACH. Odkryj i udoskonalaj swoje dary i umiejętności.
4. Czytaj i słuchaj BUDUJĄCYCH materiałów: książek, wykładów, płyt itp
5. Zidentyfikuj dwa albo trzy najczęstsze KŁAMSTWA na temat swojej osoby, którym wierzysz. Pomyśl, jak naprawdę przedstawia się prawda na ten temat i skup się na tej prawdzie.
6. Wybierz kogoś „zaufanego”, kto będzie dla ciebie źródłem WSPARCIA. Rozwijaj się w dawaniu i okazywaniu miłości, słowach zachęty, przyjmowaniu prawdy.
7. Uważaj na potencjalnie NIEBEZPIECZNE sytuacje: krytykę, odrzucenie, spotkanie z kimś ważnym, sukces przyjaciela, porażka, nieznany teren…
8. Przypomnij sobie o PRAWDZIE: Mamy naśladować Chrystusa, który przyszedł i ofiarował siebie, by służyć innym, a nie by inni mu służyli.

PYTANIA

Jakie symptomy świadczące o braku poczucia bezpieczeństwa dostrzegasz u siebie?
Które z wskazówek powinieneś/aś zastosować, by wzmocnić swoje poczucie emocjonalnego bezpieczeństwa?